6 stycznia, 2021
Co to są organizacje turkusowe?
Może słyszeliście kiedyś o metodykach zwinnych albo innych sposobach zarządzania firmą? Organizacja turkusowa to jedna z tych koncepcji, która ma stanowić schemat organizacji firmy i polepszyć jej funkcjonowanie. Organizacje turkusowe są często określane jako przyszłe lub żyjące organizacje. W takich organizacjach nie ma KPI (kluczowych wskaźników efektywności), kontroli zarządczej, nie ma też samego zarządzania. Zarządzanie firmą zgodnie z koncepcją turkusowej organizacji zakłada zarówno brak systemu hierarchicznego, jak i również formalnego systemu motywacyjnego, bowiem z punktu widzenia efektywności działania większe znaczenie w turkusowych organizacjach mają pełnione funkcje, niż zajmowane stanowiska, a samoregulacja i samozarządzanie stanowią większą wartość w procesie ewolucji i osiągania celów biznesowych.
Jak narodziła się turkusowa organizacja?
Wszystko zaczęło się od teorii dynamiki spirali, opracowanej przez Gravesa w latach sześćdziesiątych i przystosowanej dla menedżerów przez Becka i Cowana w latach dziewięćdziesiątych. Ta teoria bada człowieka i rozwój jego światopoglądu – od plemion przekonanych, że świat jest tajemniczy i straszny, po społeczeństwo przyszłości z wartościami humanizmu, rozwoju i jedności. Dla uproszczenia każdemu etapowi rozwoju został przypisany kolor.
W 2014 roku konsultant i były partner McKinsey & Company Frederic Laloux malował firmy analogicznie, a najwyższy etap rozwoju organizacji zaznaczono na turkusowo. Lalu podzielił firmy według kolorów według ich modelu zarządzania, gdzie kolor czerwony odpowiada najbardziej impulsywnej i zdezorganizowanej, a zielony najbardziej świadomej organizacji z odpowiedzialnością społeczną, najbliższej współczesnemu człowiekowi. Ale Lalu zdał sobie sprawę, że nie był to ostatni krok i zidentyfikował turkus – model ewolucyjny.
Główne cechy firmy na poziomie turkusowym
Rzućmy teraz okiem na główne cechy firmy na poziomie turkusowym:
-
Cel ewolucyjny
Cel ten zmienia zwykłą organizację w żywy organizm, który ma jakąś ważną ideę. To odróżnia turkusowe firmy od większości innych, których celem jest maksymalizacja zysków. Na przykład przychodzi na myśl tutaj Patagonia, produkująca odzież („Wykorzystaj biznes, aby zainspirować rozwiązania kryzysu środowiskowego”).
-
Samoorganizacja
Struktura, w której każdy pracownik sam określa swoje priorytety, a zespoły łączą wiedzę i podejmują grupową decyzję. A jeśli, na przykład, decyzja została podjęta nieprawidłowo, to nie szukają sprawcy, a koncentrują się na rozwiązaniu problemu.
-
Integralność
Integralność oznacza, że cała osoba jest osobą, a nie rolą. A ludzie nie powinni oddzielać pracy od życia, ponieważ są częściami jednej całości. Oznacza to, że mogą np. przyprowadzać dzieci lub psy do pracy, a także ozdabiać i aranżować miejsce pracy według własnego uznania.
Dlaczego turkusowe organizacje są dobre?
Podstawowym wdrożeniem turkusowych zasad w działalność firmy jest przekonanie, że ludzie z własnej woli angażują się w różne zadania i przydzielają role dostosowane do indywidualnych umiejętności. Są w danej organizacji, bo dobrze się w niej czują. W firmach, które działają na podstawie turkusowego stylu zarządzania, często nie ma stanowisk, ale zawsze są funkcje. To ostatnie można jednak zmienić, zdobywając nowe umiejętności lub z chęci spróbowania czegoś nowego.
Turkus to pojęcie z duszą. Jest przeciwieństwem organizacji, w której człowiek jest tylko trybikiem kierowanym przez kierownictwo lub prezydenta. Taka praca nie ma nic wspólnego z maszyną stworzoną do osiągania zysków i celów, z którymi zespół się nie identyfikuje. Kreatorzy tego pomysłu uważają, że organizacja ma duszę i swój własny cel. Starają się słuchać, dokąd organizacja chce się udać i unikać nadawania kierunku.
Idea turkusowych firm jest z pewnością świetna i dlatego warto ją realizować. Prowadzi bowiem do bardziej ludzkich relacji między pracownikami firmy. Warto jednak pamiętać, że nie wszystko jest tak dobre, jak się wydaje na pierwszy rzut oka.
Jakie ryzyka niosą turkusowe organizacje?
Pierwszym i głównym miejscem stwarzającym ryzyko jest dobór ludzi. Bardzo ważne jest, aby wybrać osoby, które potrafią efektywnie zagospodarować swoim czasem, aby wykonać wszystkie swoje zadania w terminie. Ważne jest również, aby ludzie byli samowystarczalni i mieli własne zdanie, wiedzieli, czego chcą i rozwinęli krytyczne myślenie. Ważne jest również, aby byli odpowiedzialni za wszystkie swoje działania i potrafili szybko zaangażować się w pracę.
Drugie ryzyko polega na tym, że podjęcie decyzji w jakichkolwiek kwestiach zajmuje bardzo długo. Zawsze znajdą się osoby, które nie będą zadowolone, dlatego ważne jest, aby podzielić ludzi na kręgi funkcjonalne. Oznacza to, że osoba, która np. jest w kręgu marketingowym, może zabrać głos w sprawach marketingowych.
Kilka słów podsumowania
Idea turkusowych firm jest z pewnością świetna i dlatego warto ją realizować. Prowadzi bowiem do bardziej ludzkich relacji między pracownikami firmy. Warto jednak pamiętać, że nie wszystko jest tak dobre, jak się wydaje na pierwszy rzut oka. Również w realizowaniu koncepcji organizacji turkusowej mogą pojawić się pewne problemy. Realizacja wszystkich zasad charakterystycznych dla firm turkusowych jest możliwa tylko w małych zespołach zajmujących się problemami naukowymi, głównie związanymi z innowacjami. W przypadku większych firm wprowadzenie „turkusu” jest możliwe tylko dla pojedynczych zespołów zaangażowanych we wspomniane wcześniej dziedziny (innowacje). Ponadto dobrym pomysłem wydaje się, żeby każdy zespół, wbrew kluczowej zasadzie turkusowej firmy (organizacja bez szefów), wybrał lidera, którego rolą będzie koordynacja prac. Taki lider odgrywałby rolę moderatora w dyskusjach mających na celu rozwiązywanie problemów.
Jeśli jesteś zainteresowany tematyką organizacji pracy w firmach zapoznaj się również z artykułem dotyczącym metody ROWE. Jest to system, w którym pracę mierzy się rezultatami, a nie czasem spędzonym na wykonywaniu zadań.
Autor: Iryna Hrynenko
Korekta: Katarzyna Rybak