19 czerwca, 2023
Potrzeba przynależności w hierarchii potrzeb Abrahama Maslowa znajduje się na trzecim poziomie od dołu piramidy. Oznacza to, że jest jedną z trzech podstawowych potrzeb człowieka, które powinny być w jego życiu zaspokojone, by mógł osiągnąć następne poziomy piramidy. Natomiast tożsamość społeczna jest spójnym poczuciem tego, kim się jest. W artykule przyjrzymy się powiązaniu tożsamości z przynależnością, która odgrywa znaczącą rolę w życiu człowieka.
Co na to nauka?
Mówiąc o tożsamości człowieka, warto powrócić do okresu dorastania, gdyż właśnie wtedy młody człowiek intensywnie poszukuje własnej tożsamości. Jednakże jej rozwój jest długotrwałym procesem, którego początki przypadają już na czas bycia niemowlęciem. Jeśli chciałbyś/chciałabyś zgłębić wiedzę na ten temat, w szczególności zwróć uwagę na postać Erika Eriksona, który stworzył teorię psychospołecznego rozwoju człowieka. Z tej teorii dowiadujemy się, że kryzys tożsamości dotyka każdego z nas na etapie adolescencji. Co więcej, badacz podkreśla, że dalszy rozwój osobowości człowieka zależy, od tego, czy w młodości pokonamy ten kryzys, czy też nie.
Tożsamość indywidualna vs społeczna
Tożsamość indywidulana (osobista) – to świadomość siebie, ale jednocześnie świadomość innych (oczekiwania względem nas i odpowiedzialność jaka wynika z postawionych względem nas oczekiwań). Należy wspomnieć, że kształtuje się ona w określonej grupie pod wpływem konkretnej kultury i jest jedyną możliwością tworzenia obrazu samego siebie. Obejmuje cechy danej jednostki m.in. wygląd, wiedza, osobowość, wartości.
Tożsamość społeczna (zbiorowa) – przejawia się w przynależności do różnych grup społecznych. Są nią także interakcje zachodzące między jednostkami. Co więcej, może łączyć poszczególne osoby, jak również oddzielać jedne grupy od drugich. Normy i wartości grupy są wspólne dla wszystkich członków. Im uczestnicy grupy uważają się za ważnych i czują się docenieni, tym bardziej będą obdarzać siebie większym szacunkiem.
Tożsamość osobista związana jest z potrzebą bycia unikatowym natomiast tożsamość społeczna z potrzebą przynależności i podobieństwa do innych.
Czynniki na poziomie grupy
- Samoinwestowanie – związane jest z poczuciem przynależności do grupy. Dla wielu osób poczucie przynależności jest niezwykle istotne. Uczucie to sprzyja dobremu samopoczuciu, a także przypisywaniu pozytywnych cech. Komponent ten składa się z trzech składników: zadowolenie, solidarność i centralność.
- Samookreślenie – polega na tym, jak definiuje się konkretna grupa. Poziom, w jakim członkowie grupy uważają, że są podobni stanowi dużą część samookreślenia. Co ciekawe składnikami tego czynnika są własne stereotypy i jednorodność.
Różnorodność tożsamość społecznej
Wyżej przedstawione czynniki i składniki odgrywają znaczącą rolę w sposobie utożsamiania się osób z daną grupą. Po pierwsze, jedni podkreślają jednorodność grupy i starają się odróżniać od innych. Po drugie, drudzy skupiają się bardziej na solidarności z pozostałymi członkami lub postrzegają centralizację jako najważniejszą sprawę.
Różnice mające miejsce w tożsamości społecznej powodują, że identyfikacja każdej osoby jest inna, co powoduje, że każdy będzie nadawać różne znaczenia niektórym aspektom grupy kosztem innych. Dlatego osoby, które należą do częściowo nakładających się grup, mogą w różny sposób utożsamiać się z każdą z nich.
A co wy sądzicie na temat tożsamości społecznej i przynależności? Czy uważacie, że odgrywają ważną rolę w waszym życiu, a może nie ma to dla was znaczenia? Dajcie znać w komentarzu! Jednym ze sposobów rozwijania tożsamości społecznej może być podejmowanie inicjatyw społecznych czy udział w wolontariacie. Jeśli chcesz w tym kierunku się realizować, dołącz do zespołu Level Up!
Autorka: Ania Jazdon
Korekta: Kinga Terech
Źródła:
1. „Psychologia Rozwoju Człowieka”, [red.] Janusz Trempała, Warszawa: PWN
2. https://pieknoumyslu.com/tozsamosc-spoleczna-przynaleznosc/