2 maja, 2023
Święto 3 Maja utożsamia się z budowaniem nowoczesnego i zjednoczonego Państwa Polskiego. Należy pamiętać, iż nasz kraj był jednym z pierwszych, który zdecydował się na ustanowienie konstytucji jako najważniejszego aktu prawnego. Regulował on funkcjonowanie naszej Ojczyzny do czasów obecnych. Jaka historia kryje się za 3 Maja i dlaczego jest to tak ważne dla nas święto? O tym piszemy w tym artykule!
Trochę historii
Zawarty w 1791 roku dokument miał na celu reorganizację całego kraju oraz ustanowienie praw i obowiązków dla wszystkich obywateli. Jako pierwsi w Europie oraz drudzy na świecie spisaliśmy własną konstytucję – wcześniej były jedynie Stany Zjednoczone.
Warto wspomnieć, że ówcześnie panujące nastroje polityczne były dosyć niestabilne. Wynikało to z faktu, że Królestwo Polskie mierzyło się nie tylko z zewnętrznymi siłami i walką zbrojną z Rosją, Szwecją czy Turcją. Dodatkowo sytuacji nie sprzyjały ciągłe kłótnie i bagatelizowanie powagi sytuacji przez szlachtę, która koncentrowała się na własnej wygodzie, aniżeli działaniu na rzecz Polski.
Z tego powodu, dla ówczesnego króla polskiego Stanisława Poniatowskiego była to „ostatnia deska ratunku”, aby wprowadzić niezbędne reformy w kraju.
Skutki wprowadzenia Konstytucji 3 maja
Nie bez powodu wspomnieliśmy, iż dokument ten wprowadzał istotne i postępowe zmiany w prawie. Jakie skutki wiązały się z ustanowieniem naszej konstytucji?
- Wprowadzono tzw. trójpodział władzy, która od tego momentu dzieliła się na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą.
- Ograniczenie przywilejów szlachty – dużym problemem był fakt, że członkowie tej grupy społecznej często nadużywało liberum veto, uniemożliwiając wprowadzenie jakichkolwiek zmian w Polsce. Chętnie wykorzystywały to przez inne mocarstwa jak np. Rosja. Mianowicie przekupywano polskich szlachciców, aby na obradach sprzeciwiali się niekorzystnym ustawom, które mogłyby zaszkodzić interesom innych krajów.
- Przyznanie wielu praw mieszczanom i chłopom – od tego momentu przedstawiciele mieszczaństwa mogli posiadać własne majątki, głosować w Sejmie, a nawet ubiegać się o status szlachecki. Z kolei chłopów objęto większą ochroną prawną.
- Zniesienie wolnej elekcji na rzecz zasady dziedziczenia tronu.
- Oficjalne powołanie Rzeczpospolitej Polskiej, jaką znamy dzisiaj.
- Wprowadzenie podatku dla szlachty i duchowieństwa, ze względu na to, że byli najzamożniejszą częścią społeczeństwa. Z kolei z tego obowiązku zwolniono mieszczan i chłopów.
Tradycja obchodzenia 3 Maja
W późniejszych dziejach obchodzenie tego święta było zakazywane i pomijane przez władze lub wręcz przeciwnie, organizowano oficjalne i uroczyste obchody.
Przykładowo podczas rozbiorów Polski, publiczne manifestacje były surowo karane i wiązało się z represjami wobec naszych rodaków. W okresie walki o niepodległość między 1914-1918 organizowanie zakazanych demonstracji miało szczególny wydźwięk – przypominało o utraconej wolności i miało mobilizować do dalszych działań. Za czasów PRL władze komunistyczne starało się zmarginalizować znaczenie tego dnia, nie uznawano go za święto narodowe. Dopiero po 1989 roku, czyli dacie upadku komunizmu w Polsce, Sejm ustanowił 3 Maja jako oficjalnie obowiązują rocznicę tego wydarzenia.
Obecnie, każdego roku święto to wpisuje się jako jedne z najważniejszych dla naszego kraju. W Warszawie, ale także innych miastach organizuje się pochody trzeciomajowe. Jest to również dzień wolny od pracy.
Podsumowanie
Konstytucja 3 Maja jest niezwykle ważnym dokumentem, który przypomina nam o trudach związanych z odzyskaniem niepodległości i poświęceniu naszych przodków, aby Polska była wolnym krajem.
autor: Kinga Terech
Źródła:
1. https://dzieje.pl/wiadomosci/231-lat-temu-uchwalono-konstytucje-3-maja
2. https://www.naszeszlaki.pl/archives/48300