30 października, 2023
Dotychczasowy sposób funkcjonowania gospodarki opierał się na wydobywaniu surowców naturalnych, wykorzystywaniu ich, a następnie – wyrzucaniu powstałych odpadów. Taki model postępowania na przestrzeni lat przyczynił się do poważnych zmian w środowisku naturalnym. Zaburzenie bioróżnorodności, liczne zanieczyszczenia doprowadzają do degradacji ekosystemów i kryzysów klimatycznych. W celu zatrzymania tego procesu podejmowane są działania zapobiegawcze, a jednym z nich jest opracowanie modelu gospodarki o obiegu zamkniętym, tzw. circular economy.
Gospodarka o obiegu zamkniętym – na czym polega?
Strategia gospodarcza oparta na obiegu zamkniętym opiera się na podejściu dążącym do optymalnego wykorzystywania zasobów naturalnych, zmniejszenia zużycia surowców oraz racjonalnego odzyskiwania powstałych odpadów. W ten sposób możliwe jest utrzymanie harmonii pomiędzy wzrostem ekonomicznym a zrównoważonym rozwojem i troską o przyszłość naszej planety.
Circular economy składa się z kilku etapów cyklu życia produktu. Jego początki obejmują fazę projektowania i tworzenia, następnie sposób konsumpcji, a na koniec recykling powstałych odpadów bądź ich ponowne wykorzystanie.
W procesie produkcji coraz częściej można usłyszeć o tzw. circular design, czyli projektowaniu zrównoważonym, mającym na celu redukcję odpadów, optymalne wykorzystywanie surowców. Może to obejmować wytwarzanie dóbr z materiałów o większej wytrzymałości, żywotności, aby móc jak najdłużej z nich korzystać. Jednak przede wszystkim zwraca się uwagę na rodzaj materiału, z jakiego ma być wykonany produkt. Powinien być on możliwy do recyrkulacji, ponownego wykorzystania. Alternatywnym rozwiązaniem jest wytwarzanie produktów monomateriałowych (wykonanych z 1 typu materiału), co znacząco ułatwia ich recykling.
Zwraca się również uwagę na aspekt dystrybucji towarów, aby łańcuchy dostaw charakteryzowały się możliwie jak najmniejszą emisyjnością szkodliwych substancji do środowiska.
Kolejnym etapem jest ponowne użycie wyprodukowanego produktu lub jeśli to konieczne, jego naprawa. W ten sposób dąży się do ograniczenia marnotrawstwa surowców.
Przykłady circular economy
Całkowita zmiana dotychczasowo praktykowanego modelu biznesowego, ale także stylu życia jest niewątpliwie wyzwaniem. Jednakże możemy znaleźć wiele przykładów rozwiązań, które udowadniają, że tworzenie lepszej przyszłości jest jak najbardziej możliwe i warte wysiłku. Coraz więcej państw oraz firm (w ramach strategii CSR) podejmują działania mające na celu wzrost innowacyjności i rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym. Oto kilka z nich:
1. System kaucyjny w Danii
Wraz z wejściem w życie nowych przepisów europejskiej dyrektywy, państwa członkowskie powinny wdrożyć działania ku ograniczeniu produkowanych odpadów oraz eliminacji stosowania sztucznych tworzyw jednorazowego użytku. W jaki sposób z tym wyzwaniem poradziła sobie Dania?
Jest to warty uwagi przykład, ponieważ to właśnie temu krajowi udało się w 2021 roku odzyskać ponad 90% jednorazowych opakowań. Jest to zasługa wprowadzenia systemu kaucyjnego, o którym szerzej pisaliśmy w tym artykule. W Danii polega ona na tym, iż każdy sklep ma obowiązek przyjmować zużyte szklane, plastikowe, kartonowe, metalowe opakowania po napojach i wypłacać klientom ustaloną sumę kaucji. W dużych supermarketach znajdują się specjalne automaty, które sortują i zgniatają dostarczone przez klientów puszki lub butelki. Następnie są one kierowane do zakładów recyklingowych, przetwarzane i ponownie wykorzystywane w produkcji.
2. Adidas
Branża odzieżowa i związane z nią niekorzystne zjawisko fast fashion przyczynia się do rosnącej konsumpcji, prowadzącej do niszczenia ekosystemów. Dlatego też w szczególności w tej gałęzi przemysłowej konieczne jest wprowadzanie ekologicznych rozwiązań na rzecz circular economy. W związku z tym, powszechnie znana marka Adidas postanowiła przyłączyć się do tej idei i wydała specjalny model obuwia, który został wykonany z jednego materiału – poliuretanu. Pozwala on na produkcję wytrzymałych i co istotne – biodegradowalnych butów. W ten sposób firma przyczynia się do redukcji liczby odpadów.
3. Polski udział w circular economy
W naszym kraju również coraz częściej dostrzega się konsekwencje wynikające z rosnącego konsumpcjonizmu i nadmiernej eksploatacji surowców. Jest to widoczne w coraz większej ilości innowacyjnych rozwiązań proponowanych przez przedsiębiorstwa. Przykładem może być firma FIGLISTO. Jest to pierwsza w Polsce internetowa wypożyczalnia zabawek opierająca się na modelu subskrypcyjnym. Jak to działa? Po wykupieniu 6-miesięcznego abonamentu otrzymujesz dostęp do wypożyczalni, w której możesz znaleźć różne zestawy zabawek.
Podsumowanie
Gospodarka o obiegu zamkniętym stanowi innowacyjne podejście do produkcji i konsumpcji, mające na celu ochronę środowiska, redukcję emisji szkodliwych odpadów i tworzenia lepszej przyszłości dla następnym pokoleń. W procesie wdrażania circular economy kluczową rolę odgrywają praktyki stosowane przez przedsiębiorstwa, jak i zachowania samych konsumentów. Dlatego tak ważne jest poszerzanie świadomości ekologicznej oraz promowanie współpracy społeczności lokalnych, przedsiębiorstw czy instytucji.
Wpis stworzony w ramach projektu Feel Good realizowanego z programu Erasmus+ ze środków Unii Europejskiej.