5 września, 2024
Zanim zdecydujesz się na współpracę z konkretną organizacją pozarządową, warto zweryfikować jej wiarygodność na przykład poprzez zapoznanie się ze sprawozdaniami finansowymi tej organizacji. W tym artykule zawartych zostało kilka podstawowych informacji o sprawozdaniach finansowych organizacji pozarządowych (NGO).
Czy wszystkie NGO muszą sporządzać i udostępniać sprawozdania finansowe?
W przypadku organizacji pozarządowych (NGO), o tym czy dana organizacja ma obowiązek sporządzać roczne sprawozdania finansowe decyduje rodzaj prowadzonej przez nią księgowości. Organizacje pozarządowe, które są zobowiązane zgodnie z przepisami prawa podatkowego naszego kraju sporządzać sprawozdania finansowe to jednostki prowadzące pełną księgowość, a co za tym idzie -prowadzące księgi rachunkowe zgodnie z Ustawą o rachunkowości. Mniejsze organizacje pozarządowe, gdy spełniają odpowiednie warunki, mogą prowadzić księgowość według uproszczonej ewidencji przychodów i kosztó, w ich przypadku nie muszą być sporządzane sprawozdania finansowe.
Sprawozdanie finansowe organizacji pozarządowej -podstawowe informacje
Sprawozdanie finansowe organizacji non-profit zawiera: wprowadzenie do sprawozdawania finansowego, bilans, rachunek zysków i strat oraz informacje dodatkowe tj. dodatkowe objaśnienia, dotyczące na przykład liczbowej części sprawozdania.
Sprawozdanie finansowe organizacji pozarządowej jest sporządzane najczęściej przez dział księgowy jednostki, zatwierdzane (podpisywane) przez osoby, które wyznaczone zostały w statucie tej organizacji i następnie przesyłane w formie elektronicznej do odpowiedniej jednostki (e-sprawozdania). Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniach finansowych organizacji pozarządowych, uwzględnionych w Ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, określone zostało w załączniku 6 do Ustawy o rachunkowości.
Wprowadzenie w sprawozdaniu finansowym NGO
We wprowadzeniu do sprawozdania finansowego możesz znaleźć ogólne informacje dotyczące organizacji takie jak: pełna nazwa organizacji, jej adres oraz adres jej siedziby, jak również jej numer we właściwym rejestrze sądowym (KRS). W sprawozdaniu finansowym zostanie wskazany też okres objęty danym sprawozdaniem (istnieje obowiązek corocznego sporządzania sprawozdania finansowego przez NGO, najczęściej okres objęty danym sprawozdaniem to od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku) oraz podany zostanie też okres działalności organizacji, a także informacja o przyjętych przez jednostkę zasadach polityki rachunkowości.
Bilans w sprawozdaniu finansowym NGO – informacja o aktywach i pasywach
Z części bilansowej sprawozdania możesz dowiedzieć się, jaki jest stan majątkowy organizacji, to jest w tabelarycznej formie będą ujęte tam poszczególne kwoty dotyczące stanu aktywów i stanu pasywów na początku oraz na końcu opisanego w danym sprawozdaniu finansowym roku obrotowego.
Aktywa to majątek, środki finansowe, zapasy, które NGO posiada, np. pieniądze, udziały, nieruchomości, sprzęty, których właścicielem jest organizacja, samochody, kwota należnych płatności na rzecz organizacji, które nie zostały jeszcze jej zapłacone, przedmioty zebrane w ramach akcji charytatywnej mające w przyszłości zostać rozdysponowane.
Natomiast pasywa to wykazanie źródeł finansowania danego elementu majątku (szczegółowe wykazanie skąd organizacja ma pieniądze), np. fundusz statutowy, pozostałe fundusze, gromadzone środki rezerwowe na remonty, niezapłacone faktury zakupowe, zaciągnięte pożyczki.
Rachunek zysków i strat w sprawozdaniu finansowym NGO
W przypadku organizacji pozarządowych cel działania i struktura jednostki zostają uregulowane w formie aktów nazywanych statutami organizacji. Działalność statutowa to konkretna działalność, która jest zgodna z ustalonymi w statucie celami i co ważne działalność ta nie jest nastawiona na osiąganie zysku.
Na działalność statutową składa się:
a.działalność pożytku publicznego (działalność społecznie użyteczna w sferze zadań publicznych):
– nieodpłatna działalność pożytku publicznego
– odpłatna działalność pożytku publicznego
b.pozostała działalność statutowa:
–działalność określona w statucie NGO, która nie może być zakwalifikowana do sfery zadań publicznych
–działalność gospodarcza organizacji pozarządowej tj. działalność zarobkowa nastawiona na osiąganie zysku (gdy NGO z działalnością gospodarczą).
Rachunek zysków i strat NGO zawiera kolejno informacje o:
A. Przychodach z nieodpłatnej oraz odpłatnej działalności pożytku publicznego oraz przychodzie z pozostałej działalności statutowej
B. Kosztach z nieodpłatnej oraz odpłatnej działalności pożytku publicznego oraz kosztach wynikających z pozostałej działalności statutowej
C. Zysku lub stracie wynikłej z prowadzenia powyższych działalności
D. Przychody z działalności gospodarczej organizacji
E. Koszty z działalności gospodarczej
F. Zysk lub strata z działalności gospodarczej
G. Koszty ogólnego zarządu ( koszty związane z administrowaniem organizacją np. koszty wynagrodzeń)
H. Zysk lub strata z działalności operacyjnej jednostki (działalności statutowej oraz gospodarczej)
I. Pozostałe przychody
J. Pozostałe koszty
K. Przychody finansowe (mogą wynikać z działalności inwestycyjnej organizacji)
L. Koszty finansowe
M.Zysk lub strata brutto (H+I+J+K-L)
N. Podatek dochodowy od osób prawnych ( jeśli na podstawie wykonywanych bieżąco obliczeń organizacja zobowiązana była zapłacić tego rodzaju podatek w trakcie roku)
O.Zysk lub strata netto (M-N) – wynik działalności organizacji pozarządowej.
Rachunek zysków i strat NGO opiera się na określeniu zysku lub straty z działalności statutowej oraz działalności gospodarczej tej organizacji w danym roku obrotowym , na podstawie posiadania szczegółowych danych o uzyskiwanych przez organizację przychodach i poniesionych kosztach.
Gdzie szukać wglądu do sprawozdania finansowego NGO?
Sprawozdanie finansowe NGO przesyła się elektronicznie do poniższych jednostek:
– gdy organizacja nie prowadzi działalności gospodarczej -do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej (KAS)
-gdy organizacja prowadzi działalność gospodarczą -do rejestru przedsiębiorców KRS
– gdy organizacja ma status organizacji pożytku publicznego dodatkowo ma obowiązek zamieszczenia
rocznych sprawozdań finansowych na stronie Narodowego Instytutu Wolności w BIP.
Na podstawie powyższego wgląd do rocznych sprawozdań finansowych organizacji możesz uzyskać poprzez poszukanie ich na stronie internetowej danej organizacji pozarządowej ( powinny one być publicznie dostępne) lub stronach jednostek, do których organizacja przesyła sporządzone sprawozdania finansowe.
Sprawozdanie finansowe organizacji pozarządowej- podsumowanie
W kontekście działalności organizacji pozarządowych bardzo ważną kwestią jest jawność finansowa NGO to znaczy jej transparentność. Transparentność organizacji nie jest jedynie wymogiem prawnym, ale także moralnym i etycznym obowiązkiem każdej NGO, stąd szczegółowe dane zawarte w rocznych sprawozdaniach finansowych organizacji pozarządowych są jawne i udostępniane publicznie, tak aby każdy mógł mieć do nich wgląd.
Zapraszamy również do zapoznania się z innym artykułem na naszym blogu: Transparentność w NGO.
Post powstał w ramach projektu “Co słychać w trzecim sektorze“ finansowanego z programu Erasmus+ ze środków Unii Europejskiej.
Autor: Barbara Sękowska
Źródła:
1. Poradnik na stronie ngo.pl
2. Webinar FinanSOWA w NGO -Stowarzyszenie Księgowych w Polsce