5 kwietnia, 2021
Różnice między introwersją a ekstrawersją to kwestie, które wywołują wiele dyskusji. Ekstrawertyczne cechy często są bardziej widoczne i cenione, ale czy to oznacza, że introwertykom jest trudniej? Ten artykuł zagłębia się w biologiczne podstawy introwertyzmu, przybliżając różnice i wyzwania, z jakimi się wiąże, a także ukazując unikalne talenty i siłę introwertyków.
Introwersja i ekstrawersja
Ekstrawersja to jeden z trzech tak zwanych „superczynników”, które opracował psycholog Hans Eysenck. Ekstrawersja jest czynnikiem osobowości, w której skład wchodzą cechy takie jak: towarzyskość, aktywność, żwawość i poszukiwanie doznań. Na przeciwległym biegunie ekstrawersji leży introwersja i jest zupełnie inna.
Introwersja odzwierciedla się w preferowaniu własnego lub bardziej kameralnego towarzystwa, ciszy i spokoju. Często osoby introwertyczne są uznawane za osoby nieśmiałe, co jest błędnym przekonaniem. Nieśmiałość nie wynika bowiem z introwersji, a lęku społecznego, który może dotyczyć każdej osoby (w tym ekstrawertyków). Z kolei osoby introwertyczne nie przepadają za wyróżnianiem się z tłumu, nie są zwolennikami wychodzenia z inicjatywą, zarządzania zespołem, przywództwem oraz wolą przebywać w samotności. Często takie osoby nie przepadają za zmianami, spontanicznymi okolicznościami, za tym, co nieznane. Niektóre cechy introwertyków mogą przyczyniać się do pewnych trudności w funkcjonowaniu w określonych grupach.
Biochemia introwertyzmu
Poruszając temat temperamentu, który obserwuje się wśród introwertyków i ekstrawertyków, warto wspomnieć o ich fizjologicznym, biochemicznym podłożu. W nauce istnieją bowiem teorie wyjaśniające zachowania oraz cechy charakteru ludzi poprzez odniesienie do funkcjonowania układu nerwowego.
Po pierwsze, mózg osób introwertycznych inaczej reaguje na dopaminę. Jest to ważny neuroprzekaźnik, czyli substancja chemiczna, dzięki której poszczególne komórki ciała komunikują się ze sobą. Dopamina pełni kluczową funkcję w odczuwaniu przyjemności, motywacji, koncentracji uwagi czy też regulowaniu emocji. Odpowiada również za motywację do „zdobywania nagród”, osiągania sukcesu w wielu dziedzinach życia. Zatem na czym polega różnica między introwertykami a ekstrawertykami w tej kwestii?
Wzrost poziomu dopaminy (np. podczas rozmowy o pracę, wystąpienia publicznego, przebywanie w tłumie oraz hałas podczas koncertu) u ekstrawertyków wiąże się z uczuciem podekscytowania, entuzjazmu. Natomiast introwertycy w takiej sytuacji czują się przestymulowani, co skutkuje nadmiernym stresem, uczuciem niepokoju, rozdrażnieniem.
Istnieje jednak inny neuroprzekaźnik, którego działanie introwertycy odczuwają znacznie lepiej. Jest to acetylocholina. Za co ona odpowiada? Podobnie jak wspomniana już wcześniej dopamina, wiąże się z uczuciem przyjemności, komfortu, jednakże skupiającym się na wewnętrznych odczuciach. Wpływa ona na koncentrację, uczenie się, większą zdolność do refleksji, spadek ciśnienia tętniczego, spowolnienie czynności serca, „oszczędzanie energii”. Stanowi to więc wytłumaczenie, dlaczego introwertycy lepiej czują się w spokojnym otoczeniu. Właśnie w nim mogą skierować swoje myśli do wewnątrz, nie rozpraszają ich bodźce, co umożliwia lepsze działanie acetylocholiny.
Wyzwania introwertyków
Wyobraź sobie, że jesteś na rozmowie rekrutacyjnej. Ubiegasz się o swoje wymarzone stanowisko, o które starasz się od kilku lat. Masz świetne wykształcenie i kwalifikacje. Twoje CV zdobią bardzo liczne szkolenia i uzyskane certyfikaty. Wydaje się, że naprawdę nie ma lepszego kandydata niż Ty! Nagle Twój potencjalny pracodawca zadaje Ci kilka pytań: „Jak radzisz sobie podczas pracy w grupie? Jak czujesz się w roli lidera zespołu? Czy potrafisz pracować w trudnych warunkach? Czy dasz radę spontanicznie dostosować się do zupełnie nowych sytuacji?”. Twoje odpowiedzi wskazują, że nie jesteś osobą ekstrawertyczną. Nie dostajesz pracy. Brzmi abstrakcyjnie? W rzeczywistości jest mnóstwo osób, które niestety musiały się zmierzyć z taką sytuacją. W informacji zwrotnej większość z nich usłyszała: „Nie wiemy, czy poradzi sobie Pan(i) w pracy w naszym zespole”. Takie słowa mogą bardzo negatywnie wpłynąć na samopoczucie, poczucie sprawczości i pewność siebie.
Dyskryminacja introwertyzmu?
Aspekt dyskryminacji za osobowość, charakter jest problemem powszechnym od wielu lat. Pomimo tego, wciąż niekoniecznie wystarczająco nagłaśnianym. Okoliczności życia zawodowego to nie jedyna sytuacja, w której można doświadczyć takiej niesprawiedliwości. Ekstrawertyka, który z natury przepada za wyróżnianiem się z towarzystwa, łatwiej zauważyć. Zatem osoby spokojne, ciche – schodzą na drugi plan, wydają się mniej przebojowe, mniej atrakcyjne, nudne. Czy to na imprezie, czy w sklepie spożywczym, ekstrawertyk idzie pewnym krokiem, jak gdyby w świetle jupiterów, podczas gdy introwertyk zatapia swój wzrok w podłodze, licząc na brak zaczepki ze strony obcych mu ludzi. Oboje z nich po prostu tak mają. Taki mają temperament, który uwarunkowany jest podłożem biologicznym, jak i wychowaniem.
Osoby dotknięte dyskryminacją, często szukają problemu w sobie. Najczęstsze emocje, które towarzyszą wtedy człowiekowi to smutek, przygnębienie, niezadowolenie i ogromne rozczarowanie z siebie samego. Każdy z nas przychodzi na świat już ze ściśle ustrukturalizowanym temperamentem. Nie mamy wpływu na to, jakimi cechami osobowości się wyróżniamy. Co więcej, każdy z nas jest przecież inny. Żyjemy w czasach wpływowej stereotypizacji, zatem słowo „inny” budzi niekoniecznie pozytywne uczucia, jednak czy potrzebnie? Zdecydowanie nie!
Cicha siła introwertyków
Zarówno ekstrawertycy, jak i introwertycy, ze względu na swoje unikatowe usposobienie, mają różne talenty i potrafią świetnie odnaleźć w różnych rolach. Przyjrzyjmy się ich charakterystyce!
1. Są świetnymi obserwatorami
Introwertycy często „bujają w obłokach”. Nie jest to jednak, jakby mogło się wydawać, zwykła bezczynność. W rzeczywistości takie osoby bardzo uważnie obserwują swoje otoczenie oraz ludzi, skupienie pozwala im zauważyć więcej detali, niuansów rzeczywistości niż inni. Owszem, mogą mieć tendencję do marzycielstwa, wymyślania tysiąca różnych scenariuszy, które umożliwia im przeanalizować zdobyte informacje i wyciągnąć ciekawe wnioski.
2. Są kreatywni
Powyżej wspomniana skłonność do kontemplacji i refleksji sprzyja pracy oraz kreatywnemu myśleniu. To właśnie w chwilach samotności, introwertycy mogą wpadać na świetne pomysły, a także wyrażają swoje uczucia poprzez sztukę np. pisarstwo, malarstwo itd.
3. Ich relacje z innymi są głębsze
W grupie introwertycy zwykle trzymają się na uboczu i wolą się nie udzielać. Mogą przez to być uznawane za nieprzystępnych, aspołecznych, co często mija się z prawdą. Wbrew pozorom, lubią towarzystwo ludzi, ale „na swoich warunkach”. Nie przepadają za small talkiem, plotkami. Znacznie częściej wolą skoncentrować się na uważnym słuchaniu drugiej osoby.
Podsumowanie
Niniejszy artykuł porusza kwestie różnic między introwertykami a ekstrawertykami oraz przybliża cechy charakterystyczne dla tego typu temperamentów. Skupiliśmy się na biologicznym podłożu introwertyzmu, tłumacząc, z czego mogą wynikać niektóre zachowania i preferencje ludzi wokół nas. Zwróciliśmy również uwagę na aspekt dyskryminacji za pewne cechy osobowościowe, które w przeważnie ekstrawertycznych kulturach organizacyjnych są niedoceniane. Czy oznacza to, że introwertykom jest trudniej? W pewnych kwestiach faktycznie muszą mierzyć się z trudnościami, jednakże posiadają oni wiele innych, wartościowych zalet, talentów, które mogą być przydatne w życiu zawodowym i prywatnym. Dlatego też warto dążyć do zrozumienia i akceptacji odmienności swojej, jak i innych.
autorka: Jagoda Rumniak
korekta: Kinga Terech
Źródła:
- J. Strelau, Psychologia różnic indywidualnych, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2006
- J. Strelau, Psychologia temperamentu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998
- J. Strelau, Temperament, osobowość, działanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1985