10 września, 2024
Podróż w nowe miejsce daje ogromne możliwości zdobycia doświadczeń, poznania nowych ludzi i kultury. Zanim jednak na dobre zaadaptujemy się do nowego otoczenia, może ono przysporzyć nam pewnych trudności. Zespół objawów pojawiających się w związku ze zmianą środowiska kulturowego określa się szokiem kulturowym.
Kiedy mówimy o szoku kulturowym?
Szok kulturowy jest zjawiskiem, którego doświadczyć można w związku z wyjazdem do kraju odrębnego kulturowo od naszej ojczyzny. Jego doznanie jest tym bardziej prawdopodobne, im bardziej różne jest miejsce, do którego przyjeżdżamy od tego, w którym mieszkaliśmy wcześniej. Również, jeżeli jesteśmy mniej doświadczonymi podróżnikami lub mamy mniejsze zdolność adaptacyjne.
5 etapów szoku kulturowego
Możemy wyróżnić 5 etapów szoku kulturowego i są to następująco:
1. Miesiąc miodowy
Może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy. Etap ten charakteryzuje się euforią i zachwytem obcą kulturą. W tym czasie wszystko może wydawać się nam „lepsze” niż w naszym ojczystym kraju. Na przykład jego mieszkańcy mogą się wydawać milsi czy bardziej gościnni.
2. Etap negocjacji
Natomiast kolejna faza niesie ze sobą przeciwne odczucia. Zaczynamy odczuwać niepewność, a nawet lęk. To, co obce, zamiast zachwycać – drażni, frustruje. Do tego mogą się pojawić dolegliwości somatyczne. Na tym etapie zaczynamy też tęsknić za swoimi bliskimi.
3. Etap dopasowania
Trzeci etap pojawia się zwykle między 6. a 12. miesiącem pobytu za granicą. Odznacza się on stopniowym ustatkowaniem. Na miejsce frustracji przychodzi coraz większy spokój i akceptacja.
4. Etap adaptacji
Czwarty, przedostatni (lub ostatni) etap szoku kulturowego. Jest to czas, w którym wreszcie mamy poczucie zadomowienia się w nowej kulturze. Tracimy dotychczas towarzyszące nam poczucie osamotnienia i zaczynamy swobodnie funkcjonować.
5. Etap ponownego szoku
Szok kulturowy może zakończyć się na etapie adaptacji, czasami jednak następuje kolejny – etap ponownego szoku. Możemy mieć z nim do czynienia po powrocie do kraju, w którym wcześniej mieszkaliśmy.
Od czego zależą objawy szoku kulturowego?
Przebieg zjawiska jest zależny od cech indywidualnych każdego z nas. Liczą się m.in. odporność na stres czy umiejętności adaptacyjne. Niektóre czynniki, tak jak np. znajomość języka używanego w danym państwie mogą sprawić, że szok będzie mniej odczuwalny. Dużą rolę odgrywają też relacje z ludźmi. Objawy mogą być dla nas mniej dotkliwe, jeśli za granicę wybieramy się z kimś bliskim lub z grupą ludzi. Znaczenie ma też oddziaływanie nowego otoczenia i relacje nawiązywane na miejscu. Objawy szoku kulturowego mogą być nieco bardziej dotkliwe, m.in. jeśli wraz ze zmianą miejsca zamieszkania zmienimy strefę czasową lub jeśli kuchnia państwa, do którego przyjedziemy, jest skrajnie różna od tej, którą znamy.
Jak sobie radzić z szokiem kulturowym?
Przede wszystkim powinniśmy się przygotować na to, że nagła zmiana otoczenia może nie być łatwa i że odczucia, takie jak euforia, a następnie smutek, tęsknota i zagubienie, które mogą nam towarzyszyć, będą czymś normalnym i że przeminą z czasem. Warto też zabrać ze sobą jakieś przedmioty, które sprawią, że nowe miejsce będzie bardziej znajome i ,,swoje”.
Level Up miał okazję realizować projekt „Cross-Cultural Friendship”, którego celem było promocja współpracy międzynarodowej i zapoznania się z kulturą ludową Litwy oraz Polski. Możliwość spotkania się z przedstawicielami innych narodowości, wymiana doświadczeń, wzajemne zdobywanie wiedzy o zwyczajach innych państw są świetnym rozwiązaniem na ograniczenia ryzyka wystąpienia szoku kulturowego w trakcie przyszłych podróży.
Autor: Ewa Saracen
Korekta: Kinga Terech
Źródła:
- https://www.now-health.com/en/blog/culture-shock-stages/
- https://mfiles.pl/pl/index.php/Szok_kulturowy