2 kwietnia, 2021
Sposób wychowania chłopców i dziewczynek oraz wyłaniające się różnice w ich socjalizacji stanowią przykład społecznych norm, którym każdego dnia podlegamy. Ma to późniejsze odzwierciedlenie w dorosłym życiu kobiet i mężczyzn i może znacząco wpływać na ich rozwój. W jaki sposób? Sprawdźmy!
Eksperyment z lemoniadą
Czy to możliwe, by słona lemoniada smakowała inaczej w zależności od tego, czy jest się chłopcem, czy dziewczynką? Odpowiedź na to pytanie postanowił znaleźć dziennikarz ABC News John Stossel, przeprowadzając pewien eksperyment wraz z Campbellem Leaperem – profesorem psychologii na Uniwersytecie Kalifornijskim.
Rozwiewając wątpliwości – nie chodziło o badanie tego, czy nasze kubki smakowe różnią się w zależności od płci. Kwestią, którą zamierzano zbadać, była reakcja dzieci.
Badacze przygotowali lemoniadę, do której, zamiast cukru, dodali mnóstwo soli. Napój podali dwóm grupom eksperymentalnym – jednej złożonej wyłącznie z chłopców, a drugiej z dziewczynek. Zapytano dzieci, jak smakuje im lemoniada. Odpowiedzi chłopców były dość oczywiste i bezpośrednie.
„Fuj!”
„Trzeba dodać cukru. Smakuje okropnie”
Jak z kolei wyglądała reakcja dziewczynek? John Stossel przyznał, że był zaskoczony, gdyż nie spodziewał się usłyszeć niczego, czego nie usłyszał już od chłopców. Okazało się, że dziewczynki grzecznie popijały lemoniadę, a zapytane o to, jak im smakuje, uprzejmie odpowiadały, że jest smaczna.
Dopiero po bezpośrednim zapytaniu, dlaczego nie powiedziały, że lemoniada im nie smakuje, odpowiadały, że nie chciały nikomu sprawić przykrości.
Dla większości badanych chłopców nie miało to znaczenia.
W innej części eksperymentu badacze poprosili dzieci, by opisały samych siebie. Dziewczynki odpowiadały zwykle, że są „miłe”.
A chłopcy? Czy są mili?
Chłopcy tego przymiotnika używali raczej rzadko. Utożsamiali się za to z określeniami takimi jak „utalentowany”, „mądry” czy „zabawny”.
Nie ma w tym, oczywiście nic złego, jednak daje to pewien obraz, w jak różny sposób chłopcy i dziewczynki postrzegają samych siebie oraz jak radzą sobie w relacjach z innymi. Z reguły chłopcom pozwala się na więcej. Mają przyzwolenie na niektóre „niegrzeczne” zachowania, a usprawiedliwia się ich tym, że chłopcy już tacy są. Dziewczynki często tej swobody nie mają.
Socjalizacja – różnice w wychowaniu chłopców i dziewczynek
Różnice w wychowywaniu chłopców i dziewczynek mają swoje korzenie w procesach socjalizacji. Polega on na przyswajaniu, kształtowaniu zwyczajów, postaw, wartości czy oczekiwań, które umożliwiają funkcjonowanie w społeczeństwie. Dzieje się to poprzez obcowanie z kulturą, kontakty międzyludzkie, a w pierwszych fazach rozwoju człowieka – wychowanie.
Podczas socjalizacji dzieci przez wiele lat bazowano na rolach płciowych (dotyczących męskości i kobiecości) i utrwalano określone wzorce zachowań. Przykładów tego zjawiska można dopatrzyć się w najbardziej banalnych, codziennych sytuacjach. Są to m.in.:
- przypisywanie elementów garderoby w zależności od płci – w XIX wieku zarówno chłopcy, jak i dziewczynki do ok. 7 roku życia nosili sukienki;
- przypisywanie kolorów do płci (chłopcy – kolor niebieski, dziewczynki – kolor różowy) – co ciekawe, taki podział zaczął obowiązywać od lat 40. XX wieku, natomiast wcześniej był on odwrotny;
- specyfika gier i zabawek dedykowanych dla dziewcząt i chłopców – dziewczynki otrzymują lalki, aby rozwijać w nich opiekuńczość, a dla chłopców dedykowane będą gry związane z rywalizacją lub dziedzinami uznawanymi za typowo „męskie” – motoryzacją, wojskiem itd.
Kim „grzeczne dziewczynki” stają się w dorosłym życiu?
Grzeczne dziewczynki to te, które w każdej sytuacji zachowują się, jak należy, są miłe i zawsze uprzejme, mają świetne oceny w szkole i nie odzywają się nieproszone. Dorośli często je chwalą za te właśnie cechy. Zdawać by się mogło, że tak dobrze wychowane dziewczynki doskonale poradzą sobie w dorosłym życiu. Czy tak jest w rzeczywistości? Niekoniecznie.
Dorosłe „grzeczne dziewczynki”, to zwykle kobiety uległe, z niskim poczuciem własnej wartości, nieposiadające własnego zdania, bądź po prostu nieumiejące go wyrazić. Brak im asertywności. Zwykle kierują się w życiu tym, czego oczekuje od nich otoczenie. Najpierw świadectwa z paskiem, później studia, a w końcu ślub i macierzyństwo.
Kobietom wychowanym w ten sposób bardzo trudno jest wyrwać się z tych schematów i mimo że mogą czuć się nieszczęśliwe, ciężko będzie im znaleźć w sobie odwagę, by cokolwiek zmienić. Kluczem w tej sytuacji jest uświadomienie sobie problemu oraz obserwacja zachowanie swojego, ale też osób, które nam imponują.
Toksyczna męskość
Warto również wspomnieć o negatywnych konsekwencjach kultywowania określonych męskich cech. Zaliczyć możemy do nich takie atrybuty, które są szkodliwe nie tylko dla ogółu społeczeństwa, ale również dla samej jednostki. Mowa tutaj o np. usprawiedliwianiu agresywnych zachowań, poczucia wyższości, skupianiu się na potrzebie kontroli oraz dominacji nad innymi. Przejawy toksycznej męskości mogą dotyczyć przesadnego dążenia do osiągania sukcesu, wysokiego statusu społecznego oraz tłumienia uczuć. Presja otoczenia, strach przed jego negatywną oceną źle wpływa na zdrowie psychiczne mężczyzn. Skutkuje to tym, iż rzadziej niż kobiety przyznają się do swoich problemów i szukają pomocy, wsparcia specjalistów.
Podsumowanie
Niniejszy artykuł porusza kwestię różnic w socjalizacji dziewczynek i chłopców oraz skutkom, jakie mogą wiązać się z bazowaniem na stereotypach związanych z płcią. Warto zadać sobie pytanie, czy wychowywanie dziewczynek na wyłącznie grzeczne i miłe jest właściwą drogą. Czy zaniedbywanie rozwijania empatii wśród chłopców oraz brak otwartości w okazywaniu uczuć faktycznie będzie dla nich korzystne w dorosłym życiu? Rodzice powinni zdawać sobie sprawę z tego, że w ten sposób mogą wyrządzić swoim dzieciom krzywdę. Rozpoznanie i zrozumienie tych zależności to pierwszy, ważny krok w kierunku dalszego postępu. Zmieniając podejście jesteśmy w stanie, jako społeczeństwo, tworzyć świat bez stereotypów i nie powielać szkodliwych schematów.
autorka: Ewelina Kupiec
korekta: Kinga Terech
Źródła: