5 września, 2024
Zanim zdecydujesz się na współpracę z konkretną organizacją pozarządową (NGO), warto zweryfikować jej wiarygodność, np. poprzez zapoznanie się z jej sprawozdaniami finansowymi. Artykuł ten porusza tematykę podstawowych informacji o sprawozdaniach finansowych w przypadku organizacji pozarządowych.
Czy wszystkie NGO muszą sporządzać i udostępniać sprawozdania finansowe?
Obowiązek sporządzania sprawozdań finansowych przez organizację pozarządową zależy od rodzaju prowadzonej przez nią księgowości. Organizacje pozarządowe prowadzące pełną księgowość, a co za tym idzie -prowadzące księgi rachunkowe, zgodnie z Ustawą o rachunkowości, są zobowiązane sporządzić takie sprawozdania. Mniejsze organizacje pozarządowe, gdy spełniają odpowiednie warunki, mogą prowadzić księgowość według uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów i wtedy nie mają obowiązku sporządzania sprawozdania finansowego.
Sprawozdanie finansowe organizacji pozarządowej – podstawowe informacje
Sprawozdanie finansowe organizacji non-profit zawiera: wprowadzenie, bilans, rachunek zysków i strat oraz informacje dodatkowe, np. objaśnienia liczbowej części sprawozdania. Jest ono sporządzane najczęściej przez dział księgowy jednostki, zatwierdzane (podpisywane) przez osoby wyznaczone w statucie organizacji, a następnie przesyłane w formie elektronicznej do odpowiedniej jednostki (e-sprawozdania). Zakres informacji koniecznych do wykazania w sprawozdaniu finansowym dla organizacji pozarządowych, które zostały uwzględnione w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, określony został w załączniku nr 6 do Ustawy o rachunkowości.
Wprowadzenie w sprawozdaniu finansowym NGO
We wprowadzeniu znajdują się ogólne informacje o organizacji takie jak pełna nazwa organizacji, jej adres, adres jej siedziby, ale także numer we właściwym rejestrze sądowym (KRS). Jest tam również wskazany okres objęty danym sprawozdaniem (istnieje obowiązek corocznego sporządzania sprawozdania finansowego przez NGO) , okres działalności organizacji oraz przyjęte przez organizację zasady polityki rachunkowości.
Bilans w sprawozdaniu finansowym NGO – informacja o aktywach i pasywach
Z części bilansowej sprawozdania możesz dowiedzieć się, jaki jest stan majątkowy organizacji – w tabelarycznej formie będą ujęte tam poszczególne kwoty dotyczące stanu aktywów i stanu pasywów na początku oraz na końcu danego konkretnego roku obrotowego.
Aktywa to majątek organizacji obejmujący m.in. pieniądze, udziały, nieruchomości, sprzęty, samochody, należności na rzecz organizacji, które nie zostały jeszcze jej zapłacone, przedmioty zebrane w ramach akcji charytatywnej mające w przyszłości zostać rozdysponowane.
Pasywa to wykazanie źródeł finansowania danego elementu majątku (szczegółowe wykazanie skąd organizacja ma pieniądze), np. fundusz statutowy, inne fundusze, środki rezerwowe na remonty, niezapłacone faktury, zaciągnięte pożyczki.
Rachunek zysków i strat w sprawozdaniu finansowym NGO
Organizacje pozarządowe działają zgodnie ze swoimi statutami, określającymi cele i struktury działania. Działalność statutowa to konkretna działalność, która jest zgodna z ustalonymi w statucie celami i co ważne działalność ta nie jest nastawiona na osiąganie zysku.
Na działalność statutową składa się:
1. działalność pożytku publicznego:
– nieodpłatna działalność pożytku publicznego
– odpłatna działalność pożytku publicznego
2.pozostała działalność statutowa:
– działalność określona w statucie NGO, która nie może być zakwalifikowana do sfery zadań pożytku publicznego
– działalność gospodarcza organizacji pozarządowej tj. działalność zarobkowa nastawiona na osiąganie zysku (NGO z działalnością gospodarczą).
Rachunek zysków i strat NGO zawiera informacje o:
- Przychodach z działalności pożytku publicznego i pozostałej działalności statutowej
- Kosztach z działalności pożytku publicznego i pozostałej działalności statutowej
- Przychodach i kosztach z działalności gospodarczej organizacji
- Kosztach ogólnego zarządu ( kosztach związanych z administrowaniem organizacją np. kosztach wynagrodzeń)
- Pozostałych przychodach i kosztach w organizacji
- Przychodach i kosztach finansowych (mogą wynikać z działalności inwestycyjnej organizacji)
- Podatku dochodowym od osób prawnych ( jeśli wystąpił)
- Zysku lub stracie netto – wyniku działalności organizacji pozarządowej w danym okresie.
Gdzie szukać wglądu do sprawozdania finansowego NGO?
Sprawozdanie finansowe NGO przesyła się elektronicznie do poniższych jednostek:
– jeśli organizacja nie prowadzi działalności gospodarczej, sprawozdanie jest przesyłane do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej (KAS)
– jeśli organizacja prowadzi działalność gospodarczą, sprawozdanie trafia do rejestru przedsiębiorców KRS
– organizacje posiadające status organizacji pożytku publicznego mają dodatkowy obowiązek zamieszczania rocznych sprawozdań finansowych na stronie Narodowego Instytutu Wolności w BIP.
Aby uzyskać wgląd do rocznych sprawozdań finansowych organizacji, można poszukać ich na stronie internetowej danej organizacji pozarządowej lub na stronach jednostek, do których organizacja przesyła sprawozdania finansowe.
Sprawozdanie finansowe organizacji pozarządowej- podsumowanie
W kontekście działalności organizacji pozarządowych bardzo ważną kwestią jest jawność finansowa NGO to znaczy jej transparentność. Transparentność organizacji nie jest jedynie wymogiem prawnym, ale także moralnym i etycznym obowiązkiem każdej NGO, stąd szczegółowe dane zawarte w rocznych sprawozdaniach finansowych organizacji pozarządowych są jawne i udostępniane publicznie, tak aby każdy mógł mieć do nich wgląd.
Więcej o transparentności w NGO możesz przeczytać w innym artykule na naszym blogu: Transparentność w NGO.
Post powstał w ramach projektu “Co słychać w trzecim sektorze“ finansowanego z programu Erasmus+ ze środków Unii Europejskiej.
Autor: Barbara Sękowska
Źródła:
1. Poradnik na stronie ngo.pl – Księgowość w NGO
2. Materiał na YT na kanale Wydawnictwo Rachunkowość – Sprawozdania finansowe w organizacjach pozarządowych