30 lipca, 2024
Definicje niepełnosprawności?
Pojęcie niepełnosprawności jest coraz częściej poruszanym tematem we współczesnym społeczeństwie. Choć może być wrodzona lub nabyta i odnosi się do stanu, który ogranicza zdolność osoby do wykonywania codziennych czynności, to nie istnieje jedna, powszechnie uznana definicja tego terminu. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) definiuje osobę z niepełnosprawnością jako taką która nie może samodzielnie, częściowo lub całkowicie zapewnić sobie możliwości normalnego życia indywidualnego i społecznego na skutek wrodzonego lub nabytego upośledzenia sprawności fizycznej lub psychicznej. Wyróżniamy trzy stopnie niepełnosprawności: lekki, umiarkowany i znaczny. Ten stopień określa orzeczenie o niepełnosprawności.
Wiedza o rodzajach niepełnosprawności
Niepełnosprawność można podzielić na kilka podstawowych kategorii.
Jedną z nich jest niepełnosprawność ruchowa, która obejmuje uszkodzenia narządu ruchu, takie jak paraplegia (czyli rodzaj paraliżu obejmujący najczęściej kończyny dolne), amputacje oraz choroby mięśni i kości. Te dysfunkcje wpływają na zdolność poruszania się i wykonywania codziennych czynności. Osoby z paraplegią, na przykład, potrzebują wózka inwalidzkiego i odpowiedniego dostosowania środowiska, aby mogły być samodzielne i aktywne.
Niepełnosprawność sensoryczna dotyczy dotyczy dysfunkcji zmysłów: wzroku i słuchu. Osoby niewidome lub słabowidzące oraz osoby głuche lub niedosłyszące napotykają wiele barier w komunikacji i codziennym funkcjonowaniu. Technologie i metody, takie jak pismo Braille’a, aparaty słuchowe oraz tłumacze języka migowego mogą pomóc w przezwyciężaniu tych barier.
Niepełnosprawność intelektualna i rozwojowa obejmuje stany takie jak zespół Downa, autyzm i trudności w nauce. Osoby z tymi niepełnosprawnościami mogą mieć trudności z samodzielnym funkcjonowaniem i nauką, co wymaga indywidualnego podejścia oraz wsparcia edukacyjnego i społecznego.
Niepełnosprawność psychiczna, obejmująca zaburzenia takie jak depresja, schizofrenia i zaburzenia lękowe, również stanowi znaczące wyzwanie. Stygmatyzacja i wyzwania związane z rozpoznaniem i leczeniem tych schorzeń mogą prowadzić do wykluczenia społecznego i problemów z dostępem do odpowiedniej opieki.
Niepełnosprawność neurologiczna, taka jak epilepsja, stanowi kolejną kategorię. Choroby neurologiczne wpływają na funkcjonowanie układu nerwowego, co może prowadzić do różnych objawów, w tym napadów padaczkowych.
Niepełnosprawność ukryta (inaczej również nazywana niewidoczną) obejmuje takie dysfunkcje, które nie mają widocznych na pierwszy rzut oka objawów. Są to choroby przewlekłe takie, jak np. cukrzyca czy choroby układu sercowo-naczyniowego. Osoby z ukrytymi niepełnosprawnościami mogą napotykać wyzwania związane z brakiem zrozumienia i wsparcia ze strony otoczenia.
Edukacja i świadomość społeczna
Budowanie społeczeństwa bardziej inkluzywnego i empatycznego wymaga edukacji dzieci i młodzieży na temat niepełnosprawności. Szkoły powinny wprowadzać programy edukacyjne, które uczą akceptacji i szacunku. Edukacja ludzi, w tym organizacja warsztatów, spotkań i konferencji, zwiększają świadomość i uczą, jak wspierać osoby niepełnosprawne.
Media i kultura mają ogromny wpływ na postrzeganie osób z niepełnosprawnościami przez społeczeństwo. Pozytywne i realistyczne reprezentacje mogą zmniejszać stereotypy i promować inkluzywność. Również inicjatywy rządowe i pozarządowe mają na celu poprawę jakości życia i przynieść realne zmiany.
Przykładem inicjatyw rządowych są np. Program Dostępność Plus, którego celem jest poprawa dostępności budynków publicznych, transportu oraz usług dla osób z niepełnosprawnościami, czy PFRON (Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych), który finansuje działania wspierające rehabilitację zawodową i społeczną osób z niepełnosprawnościami oraz dofinanswouje zakup sprzętu rehabilitacyjnego.
Istnieje także wiele inicjatyw pozarządowych, oferujących wsparcie w zakresie integracji społecznej i zawodowej osób z niepełnosprawnościami, wspierających ich edukację, prowadzących kampanie społeczne, itp.
Bariery i wyzwania
Osoby z niepełnosprawnościami napotykają się na różne bariery, w tym fizyczne, społeczne, kulturowe, ekonomiczne oraz komunikacyjne. Bariery fizyczne, takie jak brak dostępu do budynków i transportu publicznego, mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie. Społeczne i kulturowe bariery wynikające z stereotypów i uprzedzeń mogą prowadzić do wykluczenia społecznego i dyskryminacji. Osoby z niepełnosprawnościami sensorycznymi i neurologicznymi często mają bariery komunikacyjne. Brak dostosowania środków komunikacji, takich jak napisy w telewizji czy odpowiednie systemy wspomagające, utrudnia im pełne uczestnictwo w życiu społecznym. Ekonomiczne bariery takie jak koszty leczenia, rehabilitacji i wsparcia, są często znaczące. Trudności w znalezieniu zatrudnienia mogą wpływać na niezależność finansową osób z niepełnosprawnościami.
Podsumowanie – rodzaje niepełnosprawności
Edukacja i świadomość o niepełnosprawności są kluczowe dla budowania otwartego społeczeństwa. Rozumienie wyzwań osób z niepełnosprawnościami pomaga usuwać bariery fizyczne i społeczne, a większa świadomość zmniejsza stereotypy i poprawia jakość życia osób z niepełnosprawnościami. Działania na rzecz edukacji i integracji są konieczne, aby każdy miał równe szanse i mógł w pełni uczestniczyć w życiu społecznym.
Jeśli interesują Cię tematy włączenia społecznego i chciałbyś zwiększyć swoją świadomość nt. niepełnosprawności to zapraszamy do naszego wpisu o autyzmie u dorosłych
Bibliografia
International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF). (n.d.). https://www.who.int/standards/classifications/international-classification-of-functioning-disability-and-health
O Programie – Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. (n.d.). https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/fundusze-europejskie-bez-barier/dostepnosc-plus/o-programie/
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. (2024, July 9). https://www.pfron.org.pl/
Integracja.org – Wsparcie osób z niepełnosprawnością. (n.d.). https://integracja.org/
Fundacja Aktywizacja | Strona Fundacji Aktywizacja. (n.d.). https://aktywizacja.org.pl/
Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną. (2020, August 2). Home – PSONI Zarząd główny. PSONI Zarząd Główny. https://psoni.org.pl/
Gorczyca-Antosz, M. (2024, July 9). Sprawdzamy, o czym mówią rodzaje niepełnosprawności. Agencja Pracy Dla Osób Niepełnosprawnych Pośrednictwo Pracy. https://mywspieramy.org/rodzaje-niepelnosprawnosci/
Skwara, A. (2022, April 20). Czego oczy nie widzą tego sercu nie żal – krótki wstęp do tematu niepełnosprawności niewidocznej. Sekson. https://www.sekson.pl/czego-oczy-nie-widza-tego-sercu-nie-zal-krotki-wstep-do-tematu-niepelnosprawnosci-niewidocznej/
Niepełnosprawnych, M. W.-. A. P. D. O. (2024, July 9). Dowiedz się, jakie są rodzaje niepełnosprawności i jaką rolę odgrywają? https://pl.linkedin.com/pulse/rodzaje-niepelnosprawnosci-mywspieramy-dznef?trk=public_post_main-feed-card_feed-article-content
Administrator. (n.d.). Niepełnosprawność – definicja. Osoby z niepełnosprawnością – Publikacje. https://www.tydzienspoleczny.org.pl/niepelnosprawnosc.html