Kilka słów o dyskryminacji-o potrzebie budowy zbiorowej swiadomosci wobec nierownego traktowania

Czym jest dyskryminacja i co powinniśmy o niej wiedzieć

Z wielowektorowości działań o charakterze dyskryminacyjnym powinna wypływać społeczna potrzeba świadomości i edukacji z zakresu przeciwdziałania dyskryminacji, która nie zawsze będzie przybierać formy wulgarnych i krwawych działań znanych dobrze z przeszłości.

Oblicza dyskryminacji

Jednakże lekcje z przeszłości okazały się niewystarczające bądź nie zostały odrobione przez wszystkich na dostatecznie wysokim poziomie. Wciąż wskazuje się na niską świadomość z zakresu wiedzy na temat dyskryminacji oraz konkretnych sytuacji, które mogą okazać się działaniami o charakterze dyskryminacyjnym. Podejmując próbę systematyzacji rodzajów dyskryminacji nie sposób nie spotkać się z przykrą refleksją płynącą z tejże próby. Otóż wydaje się, że wszystkich rodzajów dyskryminacji nie sposób jest uchwycić i sklasyfikować. Podstawą dyskryminacji może stać się praktycznie każda cecha ludzka – zarówno fizyczna jak i ta płynąca z osobowości czy samej natury. Niemniej odnosząc się do najbardziej rozpowszechnionych form należy zacząć od dyskryminacji bezpośredniej i pośredniej, czyli klasyfikacji przez wzgląd na sytuację podmiotu poddanego nierównemu traktowaniu. Podczas gdy dyskryminacja bezpośrednia odnosi się do różnego traktowania osób znajdujących się w identycznej sytuacji, tak dyskryminacja pośrednia wynika z takiego samego traktowania osób znajdujących się w innych sytuacjach.

Do katalogu najbardziej znanych rodzajów dyskryminacji, z jaką spotkać się można w różnych środowiskach np. w miejscu pracy, placówkach oświatowych, konkretnych regionach, państwach itd. najczęściej zalicza się dyskryminacje przez wzgląd na:

• Pochodzenie rasowe i etniczne, obywatelstwo lub pochodzenie narodowe 
• Kolor skóry 
• Przynależność do mniejszości narodowej 
• Płeć i orientację seksualną 
• Niepełnosprawność 
• Wiek
• Wyznanie i przekonania (np. religijne, społeczne, polityczne) 
• Język 
• Pochodzenie społeczne (np. sytuacja materialna)

Powyższe kryteria często określa się mianem „cech chronionych”, a ich katalog bywa poszerzany o wiele innych “przedmiotów” dyskryminacji.  Zaliczyć do nich można np. ojcostwo, macierzyństwo, stan cywilny, przynależność do organizacji, rodzicielstwo nieślubnego dziecka, miejsce zamieszkania czy stopień wykształcenia. 

Gdzie spotykamy się z dyskryminacją i w jaki sposób się objawia?

Każde środowisko cechuje się sobie właściwymi formami dyskryminacji. Może ona mieć charakter odgórny – płynący od władzy publicznej (np. poprzez uregulowania prawne) jak i oddolny – realizowany przez społeczeństwo. Bezsprzecznie dyskryminującą może być przestrzeń fizyczna – infrastruktura nieprzystosowana do korzystania z niej przez osoby z niepełnosprawnościami czy w podeszłym wieku. Kolejnym środowiskiem w jakim można spotkać się z dyskryminacją jest szkoła i związany z nią dostęp do oświaty. Dyskryminacja przybiera formę działania wielowektorowego w każdej określonej zbiorowości. W szkole może dotknąć dzieci ze strony innych dzieci (np. przez wzgląd na status materialny), dzieci ze strony nauczycieli (np. w związku z mniejszymi postępami w nauce), ale również samych nauczycieli ze strony pracodawców (np. przez wzgląd na płeć). Z tej wielowektorowości działań o charakterze dyskryminacyjnym powinna wypływać społeczna potrzeba świadomości i edukacji z zakresu przeciwdziałania dyskryminacji, która nie zawsze będzie przybierać formy wulgarnych i krwawych działań znanych dobrze z przeszłości.