Czym jest zdrowie psychiczne i jak rozpoznać, że coś jest nie tak?

Istota zdrowia psychicznego

Zdrowie psychiczne odgrywa kluczową rolę w naszym codziennym życiu, wpływając na nasze myśli, emocje i relacje z innymi. Jakiekolwiek niepokojące odchyły w naszym dobrostanie psychicznym mogą mieć negatywny wpływ na nasze zdrowie fizyczne. Mimo to, problemy związane ze zdrowiem psychicznym często są ignorowane, co może prowadzić do poważniejszych trudności. W tym artykule dowiesz się, czym dokładnie jest zdrowie psychiczne, jakie są objawy problemów oraz jakie są aktualne statystyki na temat zdrowia psychicznego w Polsce i na świecie. Data 10.10 jest istotnym dniem, ponieważ jest to ogłoszony przez WHO  Międzynarodowy Dzień Zdrowia Psychicznego. 

Co to jest zdrowie psychiczne?

Zdrowie psychiczne to stan, w którym jednostka potrafi radzić sobie z codziennymi wyzwaniami, pracować efektywnie oraz budować satysfakcjonujące relacje z innymi. Jest to integralny aspekt ogólnego zdrowia i dobrego samopoczucia. Ważne jest zrozumienie, że zdrowie psychiczne to nie tylko brak chorób psychicznych, ale także zdolność do pozytywnego myślenia, radzenia sobie ze stresem i adaptacji do zmian. Należy pamiętać, że każdy miewa gorszy dzień, lub tydzień, ale gdy obniżony nastrój lub inne formy złego samopoczucia utrzymują się dłużej, niż 14 dni warto zasięgnąć pomocy psychicznej.

Objawy, że coś jest nie tak

Rozpoznanie problemów ze zdrowiem psychicznym na wczesnym etapie może pomóc uniknąć poważniejszych komplikacji. Oto kilka kluczowych sygnałów ostrzegawczych, które mogą świadczyć o problemach ze zdrowiem psychicznym:

1. Ciągłe uczucie smutku lub przygnębienia – Jeśli ktoś przez dłuższy czas odczuwa smutek, apatię lub brak energii, może to być oznaką depresji.
2. Utrata zainteresowania codziennymi czynnościami – Unikanie ulubionych aktywności, niechęć do spotkań towarzyskich czy rezygnacja z hobby może wskazywać na problemy psychiczne.
3. Zmiany w apetycie i wadze – Nagła utrata lub przyrost wagi bez wyraźnej przyczyny może być objawem stresu, depresji lub innych zaburzeń.
4. Trudności z koncentracją – Jeśli trudniej jest się skupić na pracy, podejmowaniu decyzji lub zapamiętywaniu rzeczy, to również może wskazywać na problemy zdrowia psychicznego.
5. Problemy ze snem – Problemy z zasypianiem, nadmierna senność lub częste budzenie się w nocy to jedne z częstych objawów lęku czy depresji.
6. Nadmierna irytacja lub drażliwość – Osoby borykające się z problemami psychicznymi często doświadczają nagłych zmian nastroju, poczucia frustracji i złości.
7. Myśli samobójcze – Każda myśl o samookaleczeniu lub odebraniu sobie życia jest sygnałem alarmowym i wymaga natychmiastowej pomocy specjalisty.

Statystyki dotyczące zdrowia psychicznego

Problemy ze zdrowiem psychicznym stają się coraz większym wyzwaniem na skalę globalną. Poniżej znajdują się kluczowe dane na temat stanu zdrowia psychicznego w Polsce i na świecie:

Polska

• Według raportu NFZ, w Polsce około 1,5 miliona osób jest zarejestrowanych jako korzystających z pomocy psychiatrycznej.
• W badaniach z 2022 roku wykazano, że blisko 30% Polaków doświadczyło problemów psychicznych, takich jak depresja, stany lękowe czy wypalenie zawodowe.
• Według Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, depresja dotyka około 4% społeczeństwa, a samobójstwa są jedną z najczęstszych przyczyn zgonów w grupie wiekowej 15-29 lat.

Świat

• Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje, że ponad 280 milionów ludzi na świecie cierpi na depresję, a około 700 000 osób rocznie popełnia samobójstwo.
• Zaburzenia lękowe dotykają około 4% populacji światowej, co czyni je jednymi z najczęstszych zaburzeń psychicznych.
• Pandemia COVID-19 pogłębiła problemy zdrowia psychicznego, przyczyniając się do wzrostu liczby przypadków depresji i lęku o ponad 25% na całym świecie.

Co robić, gdy zauważysz u siebie objawy?

Jeśli zauważasz u siebie lub bliskiej osoby niepokojące objawy, zmianę zachowań lub nastroju, ważne jest, aby nie zwlekać z podjęciem kroków. Oto kilka wskazówek, co zrobić w takiej sytuacji:

1. Skonsultuj się z lekarzem – Wizyta u lekarza pierwszego kontaktu może być pierwszym krokiem do uzyskania pomocy. Lekarz może skierować cię do specjalisty, takiego jak psycholog czy psychiatra.
2. Szukaj wsparcia wśród bliskich – Czasami rozmowa z rodziną lub przyjaciółmi może przynieść ulgę i pomóc zrozumieć, że nie jesteś sam/a.
3. Skorzystaj z terapii – Psychoterapia to jedna z najskuteczniejszych metod leczenia problemów w zakresie zdrowia psychocznego. Jeśli masz taką możliwość, zgłoś się bezpośrednio do poradni zdrowia psychicznego.
4. Zadbaj o zdrowy styl życia – Regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta oraz odpowiednia ilość snu mogą znacząco poprawić twoje samopoczucie.

Ponadto w każdym większym polskim mieście istnieje Centrum Zdrowia Psychicznego. Tamtejsi pracownicy są po to, aby pomóc innym dbać o zdrowie psychiczne i dobrostan.

Jeśli kontakt face-to-face, nie jest komfortowy dla osoby w kryzysie istnieją numery, na które zawsze można zadzwonić. Najważniejsze z nich to:

Całodobowa Linia Wsparcia 800 70 2222

Telefon zaufania dla dzieci 116 111

Antydepresyjny Telefon Zaufania (22) 484 88 01

Podsumowanie – Czym jest zdrowie psychiczne i jak rozpoznać, że coś jest nie tak?

Zdrowie psychiczne to kluczowy aspekt naszego ogólnego zdrowia. Rozpoznanie wczesnych objawów problemów psychicznych może pomóc w ich skutecznym leczeniu. Warto zwrócić uwagę na wszelkie zmiany w swoim nastroju i samopoczuciu oraz nie bać się szukać pomocy, gdy jest to potrzebne. Wzrost liczby osób zmagających się z problemami psychicznymi na całym świecie pokazuje, jak ważne jest, aby zdrowie psychiczne było priorytetem w dyskusjach społecznych i politycznych. Więcej informacji na temat ważnych telefonów można znaleźć tu: https://twarzedepresji.pl/wazne-telefony-szukac-pomocy/ , oraz na temat zdrowia psychicznego na całym świecie na oficjalnej stronie WHO https://www.who.int/campaigns/world-mental-health-day