Łódź to miasto, które od lat łączy przemiany kulturowe z niepowtarzalnym klimatem artystycznym. To właśnie tutaj narodziło się wielu wybitnych aktorów, aktorek czy reżyserów,  których talenty podbiły zarówno krajowe, jak i zagraniczne sceny filmowe i teatralne. W serii wpisów przybliżymy sylwetki niektórych z nich – postaci, które swoją grą i charyzmą wzbogaciły historię polskiego kina oraz teatru.

Jerzy Skolimowski 

Urodzony 5 maja 1938 roku w Łodzi.  Jako pierwsze studia ukończył w 1959 roku etnografię na Uniwersytecie Warszawskim, a w 1963 reżyserię w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Podczas nauki jego szkolne filmy zwróciły uwagę krytyki . Za etiudę „Boks” otrzymał nagrodę Grand Prix na MFF o sporcie w roku 1962 w Budapeszcie. Jerzy Skolimowski próbował też swoich sił jako poeta. Brał udział m.in. w I Kongresie Młodej Poezji Polskiej. Debiutował wierszem ” Moje rundy”, który został wydany w 1957 roku na łamach tygodnika „Nowej Kultury”. Opublikował dwa tomiki poetyckie: „Gdzieś blisko siebie” oraz ” Siekierę i niebo”.

W twórczości artysty często pojawiał się motyw twarzy oraz lustra.  W roku 1961 w Warszawie została wystawiona jego sztuka ” Ktoś się utopi”, która dwa lata poźniej została opublikowana. 

Scenarzystą być

Jerzy Skolimowski jako scenarzysta debiutował w roku 1960 filmem „Niewinni czarodzieje”, którego reżyserem był Andrzej Wajda. Artysta został zaangażowany do prac scenariuszowych po konsultacji, w której zarzucił reżyserom, że w pisanym przez nich scenariuszu w nieprawdziwy sposób ukazali  młodych ludzi. Drugi scenariusz artysty ” Noż w wodzie (1961) powstał we współpracy z Romanem Polańskim oraz Jakubem Goldbergiem. Do tego filmu Jerzy Skolimowski zasugerował reżyserowi wiele zmian m.in. upodobnienie dramatu do tragedii antycznej. Zaproponowane poprawki przysłużyły się filmowi, który na międzynarodowych festiwalach otrzymał szereg nagród.

O filmie i reżyserii 

Skolimowski jako reżyser filmu fabularnego zadebiutował w 1964 roku realizując film „Rękopis”, który został stworzony w niebanalny sposób – został złożony z kilku kręconych w odstępach czasowych filmów studenckich. Film te okazał się sukcesem. Artysta jeszcze większe uznanie uzyskał swoim drugim filmem ” Walkowerem”. W tym filmie reżyser portretuje kolejny rozdział z życia bohatera  filmu” Rękopis”, który będąc już zawodowym bokserem staje przed dylematem czy nie oddać pojedynku walkowerem. W pierwszym jak i w drugim filmie reżyser wciela się w pierwszoplanowego bohatera.

Do kolejnych filmów Skolimowskiego zaliczamy m.in. :

• Barierę ( 1966)
• Ręce do góry (1967)
• Na samym dnie (1970)
• Fucha (1982)
• Cztery noce z Anną (2008)
• Essential Killing (2010)
• IO (2022)

Reżyser i scenarzysta jest laureatem wielu nagród m.in:

• Grand Prix w roku 1966 za film „Bariera” na Festiwalu Filmów Autorskich w Bergamo
• Złotego Niedźwiedzia za film „Start” w 1967 roku na MFF w Berlinie
• Nagrody Jury za scenariusz do filmu „Fucha” w 1982 roku w Cannes
• W roku 2003 (za rok 2002) został laureatem „Orła”, nagrody przyznanej mu za „niezależną postawę polskiego twórcy kina o światowym wymiarze, realizowaną w Polsce i na emigracji oraz stałe związki z Polską”
• Za reżyserię filmu „Cztery noce z Anną” w roku 2009 powtórnie otrzymał „Orła”.
• Nagroda za Całokształt Twórczości  dla Polskiego Reżysera ze Szczególną Wrażliwością Wizualną na 18. Międzynarodowym Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych (2010) „Plus Camerimage” w Bydgoszczy
• Złoty Lew (2016)  za całokształt twórczości na 73. Międzynarodowym Festiwalu Filmowego w Wenecji

Polskie kino lat 60. XX wieku nie tylko w Łodzi 

W połowie lat 60. XX wieku narodził się w polskim kinie, nurt zwany  ” trzecim kinem polskim”. W tym czasie na plan filmowy zaczęli wkraczać młodzi twórcy, którzy mając doświadczenie inne niż ich poprzednicy –  wychowanie i życie w świecie  powojennym, z nową energią i wizją zaczęli ukazywać realia współczesnej im  Polski i Polaków.

Pierwszymi, którzy zajęli się ukazywaniem dnia codziennego Polaków byli dokumentaliści , a następnie temat ten pojawiał się w fabule. Jerzego Skolimowskiego uznaje się za czołowego przedstawiciela tego pokolenia w filmie polskim. Artysta w swoich filmach ukazywał rzeczywistość a także starał się wskazywać  na indywidulanośc jednoski co nie podobało się tamtejszej władzy. W związku z problemami jakie reżyser napotkał przy powstawaniu filmu ” Ręce do góry” – przez wiele lat film został zatrzymany przez cenzurę – artysta wyemigrował z Polski. Od roku 1967 reżyser mieszka i pracuje we Włoszech, Wielkiej Brytani i USA.

W ramach projektu ” Odkryj Łódź” zapraszamy do zapoznania się z wpisami dotyczącymi m.in. willi i pałacy w Łodzi, Łodzi fabrykanckiej, rewitalizacji budynków pofabrycznych oraz intrygujących kamienic. 

Autorzy: Anna Jazdon

Źródło:

https://culture.pl/pl/tworca/jerzy-skolimowski

https://pl.wikipedia.org/wiki/Jerzy_Skolimowski

https://www.filmpolski.pl/fp/index.php?osoba=117544