Łódź to miasto, które od lat łączy przemiany kulturowe z niepowtarzalnym klimatem artystycznym. To właśnie tutaj narodziło się wielu wybitnych aktorów i aktorek, których talenty podbiły zarówno krajowe, jak i zagraniczne sceny filmowe i teatralne. W serii wpisów przybliżymy sylwetki niektórych z nich – postaci, które swoją grą i charyzmą wzbogaciły historię polskiego kina oraz teatru.

Jan Machulski

Urodzony 3 lipca 1928 roku w Łodzi, zmarł 20 listopada 2008 roku w Warszawie.  Jako pierwsze studia ukończył aktorstwo w Państwowej Wyższej Szkole Aktorskiej w Łodzi, a następnie reżyserię w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie. Po  trzech latach od zakończenia studiów  zaczął wykładać w Szkole Filmowej w Łodzi, na wydziale aktorskim. W 1970, razem z żoną, otworzył w Warszawie własną scenę, Teatr Ochoty.    Miejsce to miało być przestrzenią  edukacji młodych ludzi sztuki i miejscem spotkania twórców z publicznością. Od 1975 Teatr Ochoty występował latem w Zamościu grając sztuki szekspirowskie. Te występy stały się zalążkiem dorocznego Zamojskiego Lata Teatralnego.

Działalność pedagogiczna – łódzkiego aktora

Działalność pedagogiczna, o której wcześniej wspomniano  stała się wkrótce ważnym zajęciem Machulskiego. W 1974 rozpoczął pracę w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. W latach 1981–1983 oraz 1991–1996 był dziekanem wydziału aktorskiego  uczelni.  W 1999, wraz z żoną, otworzył prywatną Szkołę Aktorską im. Haliny i Jana Machulskich, działającą przy ASSITEJ – Międzynarodowym Stowarzyszeniu Teatrów dla Dzieci i Młodzieży. Szkoła proponuje alternatywny program kształcenia aktorów zawodowych.

Parę słów o scenie i teatrze

Występował na scenach wielu teatrów:

• Teatr Jaracza w Olsztynie(1954–1955), 
• Teatr Ziemi Opolskiej w Opolu (1955–1957), 
• Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie (1957-1963), 
• Teatr Nowy w Łodzi (1963–1966),
• Teatr Polski oraz Narodowy w Warszawie (1966–1970).

Był założycielem m.in.: „agencji” w Teatrze Lubelskim (1961),  „Sceny studyjnej” w Łodzi (1964)

W filmie debiutował w 1952 roku epizodem w filmie  Ewy Poleskiej ” Trzy opowieści”. Dopiero w roku 1958 wystapił w znaczącej roli porucznika Stanisława Kamienia, pilota Dewizjonu 306 w filmie Huberta Drapelli ” Historia jednego myśliwca”. Prawdziwe uznanie aktorskie i popularność odniósł grając w filmie Tadeusza Konwickiego „Ostatni dzień lata”.

Zagrał ok. 120 ról teatralnych oraz ok. 45 ról filmowych. Do najbardziej znanych filmów z udziałem Jana Machulskiego zaliczamy m.in. :

• „Rękopis znaleziony w Saragossie” (1964),
• „Lalka” (1968),
• „Vabank” (1981),
• ” Vabank II – czyli riposta” (1984),
• „Kingsajz” (1987),
• „Kiler” (1997),
• „Vinci” (2004).

Ciekawostki

W młodości aktywnie uprawiał sport, grając w III-ligowym klubie piłkarskim Włókniarz Aleksandrów Łódzki.

Był ambasadorem Łodzi w staraniach o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. 12 listopada 2008 otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Łodzi. W latach 1986–1988 członek Społecznego Komitetu Odnowy Starego Miasta Zamościa.

W Łodzi na ulicy Piramowicza 6 można obejrzeć mural upamiętniający Jana Machulskiego jako bohatera film „Vabank”.

W roku 2009, doroczne Nagrody Polskiego Kina Niezależnego otrzymały imię Jana Machulskiego. Aktor i reżyser był kilkuletnim członkiem OFFowej Akademii Filmowej oraz laureatem pierwszej nagrody za całokształt działań na rzecz polskiego kina.

W ramach projektu ” Odkryj Łódź” zapraszamy do zapoznania się z wpisami dotyczącymi m.in. willi i pałacy w Łodzi, Łodzi fabrykanckiej, rewitalizacji budynków pofabrycznych oraz intrygujących kamienic. 

Autorzy: Anna Górna, Anna Jazdon

Źródło:

https://culture.pl/pl/tworca/jan-machulski

https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Machulski